Otizm Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Ciddi bir gelişim bozukluğu olarak tanımlanabilen otizmin beyin yapısı ve işleyişini etkileyen sinir sistemindeki sorunlardan kaynaklandığı düşünülüyor. Peki tedavisi var mı? Otizm deyince herkesin aklında farklı bir tanım oluşuyor. Yaşı yetenler süper hafızası ile herkesi şaşırtan otizmli bireyi anlatan "Yağmur Adam” filmini hatırlıyor, yetmeyenler de Mucize Doktor dizisindeki otizmli doktoru biliyor. Oysa otizm ne üstün yetenek ile aynı anlama geliyor ne de harika bir hafıza kapasitesi ile.

Hayatın ilk üç yılında fark edilen ciddi bir gelişim bozukluğu olarak kısaca tanımlanabilecek otizmin, beyin yapısı ve işleyişini etkileyen sinir sistemindeki sorunlardan kaynaklandığı düşünülüyor. 80’li yıllarda her 2 bin 500 çocuktan birinin otistik spektrumda yer alıyordu. Ancak yapılan son çalışmalar, günümüzde her 68 çocuktan birinin otizmli olduğunu gösteriyor. Bu da tüm dünya nüfusunun neredeyse yüzde 1’inin otizmli olduğu anlamına geliyor.

Erkeklerde, kızlara göre 5 kat daha fazla görülen otizm, geniş bir spektrum aralığını kapsayan gelişimsel bozukluk. Kimi otistik çocuklarda üstün yetenek görülürken önemli bir kısmında zeka geriliği de bulunabiliyor. Hayatın daha ilk yıllarında; göz teması kurmama, konuşmama, ismiyle çağrıldığında tepki vermeme, iletişim bozukluğu, sosyal bağ kuramama, tekrarlayıcı davranışlar, zaman zaman kendine ve çevreye zarar verme gibi belirtilerle ortaya çıkan otizmin nedenleri tam olarak bilinemediği gibi tedavi yöntemi olarak da elimizdeki en etkin araç bire bir yoğun eğitim.

Otizm Tanısını Kim, Ne Zaman Koyuyor?

Otizm tanısı laboratuvar tetkiklerle konulmuyor. Çocuk psikiyatristi ve çocuk nöroloğu tarafından, muayene ve aileye yöneltilen sorulardan elde edilen bilgiler ışığında konuyor. Tanı için en uygun dönemin 12. ay olduğu belirtiliyor. Daha önce yeterli veri olmadığı için tanı koymak doğru bulunmuyor ancak 12. ayı da çok fazla geçirmemek gerekiyor.

Otizmin Belirtileri Neler?

Otizmli çocukların dış görünüşlerinde bir farklılık olmuyor. Davranışsal farklılıklar gösteriyorlar. Genellikle sosyal ilişkilerde yetersizlik, iletişim bozukluğu ve sınırlı ilgi alanı olarak üç başlık altında görülen belirtileri şöyle açabiliriz:

• Otizmli çocuklar göz teması kurmaz,
• Adına tepki vermez,
• Çevresindeki nesnelerle ilgilenmez,
• Annesine ya da ona bakım veren kişiye tepki vermez,
• Konuşmaya ya geç başlarlar ya da hiç konuşmazlar,
• İlgi alanları sınırlıdır, tekrarlayıcı hareketler yaparlar.

Özellikle bir yaş civarında bebeğinde bu tür davranış farklılıkları ve belirtiler olan anne babaların zaman geçirmeden bir uzmana başvurması gerekiyor.

Otizmin Nedenleri Neler?

Otizm dünyanın her toplumunda her aile yapısında ortaya çıkabilen bir durum. Nedeni ise kesin olarak bilinemiyor. Ancak genetik faktörlerin etkin olduğu düşünülüyor. Bir diğer neden olarak da beyin hasarı gösteriliyor. Ailenin ya da çocuğun zehirli kimyasal maddeye maruz kalmasının da otizme neden olabileceği belirtiliyor. Öte yandan annenin kullandığı ilaçlar ya da zararlı maddelerin otizme yol açtığını gösteren kesin bulgular da yok.

Tedavisi Var mı?

Otizmin en etkili tedavisi eğitim. Özellikle beş yaşından önce yoğun, bire bir, özel eğitim otizmli çocukların hayatlarını normal bir şekilde sürdürebilmelerinin yolunu açıyor. Bu alanda yapılan bilimsel çalışmalar, beş yaşından önce haftada en az 20 saat ve tüm yılı kapsayan birebir, özel eğitim alan otizmli çocukların, ilerleyen yıllarda okul hayatında yaşıtları ile birlikte normal müfredatı takip edebildiğini gösteriyor.