ÇOCUKLARIN İSYANKAR, DENGESİZ, KARARSIZ VE OLUMSUZ OLDUĞU "2 YAŞ SENDROMU”NDA NELER YAPILMALI?
Bazen 1,5 yaşında başlayan, genellikle 2 yaşındaki çocuklarda görülen ve 2,5 yaşında zirveye çıkan "2 Yaş Sendromu”, anne ve babaların en zorlandığı dönemlerden biri (16-42 ay arasında). "2 Yaş Sendromu” nedir? 2 yaşındaki çocukların adeta tüm dünyayla güç savaşına girdiği, her şeye "hayır” dediği, dengesiz, kararsız, olumsuz ve isyankar olduğu geçici bir dönemden söz ediyoruz.
2 Yaş Sendromunun belirtilerini şöyle sıralamak mümkün:
- Aniden baş gösteren öfke nöbetleri
- İnatçılık
- Her şeye "Hayır” demek
- Kendi isteği yerine getirilmeyince hırçınlaşmak
- Bebeklerin/ çocukların çok çabuk sinirlenmesi, dürtüsel tepkiler vermesi
- Aşırı hareketlilik
- Her şeyi elleme isteği
- Asla söz dinlememe
- Söylenenlerin tersini yapma
- Her şeyi tek başına yapmaya çalışma
- Ağlama krizleri
- Kendine zarar verebilmesi (Başını duvara veya eşyalara vurması gibi)
- Yakınlarındaki herkes üzerinde otorite kurmak istemesi
- İştah azalması, uyku düzeninde değişme.
2 Yaş Sendromunun Nedenleri
Kesinlikle çok zor bir durum, öyle değil mi! Pek çok anne ve baba bu dönemden geçer. O yüzden "2 Yaş Sendromu” hakkında bilgi sahibi olmak ve ebeveynliğin ilk kurallarından "soğukkanlılık” gömleğini giymek şart. Peki "2 Yaş Sendromu” neden yaşanır? Pamuk gibi olan, her sözünüzü dinleyen çocuğunuz neden bu kadar hırçınlaşır? Uzmanlar nedenlerini şöyle sıralıyor:
- Bu yaşlar, sinir sisteminin gelişimindeki ara evredir. Konuşmaya ve yürümeye başladığı bir dönem…
- 2,5 yaşındaki miniklerin kas-motor mekanizması henüz tam anlamıyla oturmamıştır. Seçme yeteneği yoktur, kafası karışıktır, iki seçeneği birden tercih etmeye çalışır.
- Bu yaştaki çocukların beyni, bir yetişkinin beyninden iki kat daha aktif olduğundan sürekli soru sorarlar. Beyin çok hızlı çalışır.
- Gündüz yaşadıkları gerilimler, gece uykudayken korkuyla uyanmalarına neden olabilir.
- Bağımsızlıkları artar, o yüzden her şeyi tek başlarına yapmayı isterler.
- "Ben” duygusu geliştiğinden sevip sevmediği şeyleri sürekli dile getirmeye başlar.
- Kelime haznesi artar, sürekli konuşmak ister.
2 Yaş Sendromunda Anne ve Babalar Ne Yapmalı?
Anne ve babaların çok zorlandığı "2 Yaş Sendromu”, uzmanlara göre "normal ve geçici” bir dönem. Her ne kadar kolay atlatılmasa da çocukların kendine güvenmesi, bağımsızlığına kavuşması, kendini tanıması, ispat etmesi için bu sürecin yaşanması gerektiğini söyleyen uzmanlar, anne ve babalara şu tavsiyelerde bulunuyor:
- Öncelikle sinirlerinize hakim olmaya çalışın. Çocuğunuz sizi yanında istemiyorsa, altında başka bir neden olduğunu düşünün. Hatta tam tersi, sizin ona daha yakın olmanızı istiyor bile olabilir. Ona nasıl yardımcı olabileceğinizi sorun.
- Çocuğunuzla tartışmaya girmeyin. Olumsuz davranışlarını, sözlerini bir süreliğine görmezden gelin.
- Hırçınlaştığında, sinirlendiğinde dikkatini başka bir şeye/ oyuncağa/ kitaba yönlendirmeye çalışın.
- Çocuğunuzun öfke nöbetlerinde siz sakin kalın. Cevap vermeyin, ona böyle davranmaması gerektiğini söylemeyin; zaten sizi dinlemeyecek! "Yapma, etme” gibi onun da sinir anında hoşuna gitmeyecek emirleri vermemeye çalışın.
- Dikkatinizi çocuğunuza yönlendirin, göz kontağı kurun. Onu dinleyin. Kabul ettiğinizi, ona saygı duyduğunuzu anlamalı.
- Hatalarını belli bir süre de olsa görmezden gelin. Başarılarını ve çabasını takdir edin, destekleyin. "Şımarık”lığına aldırış etmeyin.
- Çocuğunuza "sen bilirsin” diyerek onu onayladığınızı gösterin. Böylece yaptığı hataların da sorumluluğunu üstlenir.
- Paylaşmayı öğrenebileceği oyunlar organize edin.
- Enerjisini atması için evde oyun alanları oluşturun, çocuğunuzla vakit geçirin. Enerjisini atması başka bir yere gittiğinizde de daha uslu durmasını sağlayabilir.
- Yorgun olduğunda, acıktığında hava almaya çıkmayın; gezmeyin.
- Kendi seçimlerini yapmasına fırsat verin. Hangi kıyafeti seçeceğini ya da dışarı çıkarken hangi ayakkabısını giymek istediğini sorabilirsiniz.
- Size ufak tefek ev işlerinde yardımcı olabilir. Örneğin, mutfakta birlikte kek hazırlayabilirsiniz. Çamaşırları katlamasına izin verebilirsiniz. Amaç, kendini önemli hissetmesini sağlamak.
- Unutmayın ki çocuğunuz ahlaki ve toplumsal kuralları öğrenmeye henüz hazır değil. Çok katı kurallarla eğitim vermekten, aşırı disiplinden kaçının.
Tuvalet Alışkanlığının Kazandırılmaya Çalışıldığı Dönem
2 yaş dönemi, yürümeye ve konuşmaya başlayan çocuk için bireyselleşmenin ilk adımlarıdır. Motor gelişimi arttıkça hareketi de artar. O artık bağımsızlığını ilan etmek ister! Kendisini, çevresini keşfetmeye başlar; kendi başına hareket ettiğini gördüğü için daha çok bireyselleşir. Meraklıdır, enerjiktir. Bireyselleşme çabası içinde anne babaya ait olmak yerine onlardan uzaklaşmak ister. Annenin yardımına muhtaç olduğunun farkında olsa da başkaldırır, isyan eder, bocalar. O yüzden 2 yaşındaki çocuk, anne ve babasıyla inatlaşır, ısrarcı davranır, huysuzlaşır. Hep kendi isteklerinin yerine getirilmesini ister. Anne ve babaların çocuk psikolojisine dair pek çok şey öğrendiği bir süreç olduğu kesin! Ayrıca 2 yaş dönemi, tuvalet eğitimi ve beslenme açısından da önemli. Şöyle ki çişini ve kakasını istediği zaman tutup istediği zaman bırakabilmeyi keşfeder. Bu onun için büyük bir güç gösterisidir! Dışkı onun bir parçasıdır, değerlidir! Kirli bezden rahatsızlık da duymaz. Dolayısıyla uzmanlar, tuvalet eğitiminde çocukla inatlaşılmaması gerektiğinin de altını çiziyor. Zorlama ve baskı asla olmamalı.
2 yaş sendromunun zorlayıcı yanlarından biri de beslenme. Nasıl ki tuvalet alışkanlığı kazandırmak için zorlayıcı ve baskıcı olunmaması gerekiyorsa, yemek konusunda da ısrarcı olunmamalı. Ne kadar döküp saçsa da çocuğun yemeğini kendi kendine yemesine izin verilmeli. Tadını sevmediği, beğenmediği yiyecekleri sevdiği yiyeceklerle birlikte sunmak, sağlıklı beslenebilmesi için tavsiye edilen çözüm.
Anne ve babalar, "2 Yaş Sendromu”nun geçici olduğunu kabullenmeli. Çocuğunuz büyüyor, gelişiyor. Sabrınız ne kadar zorlanırsa zorlansın, ona bağırmak ya da şiddet uygulamaktan kesinlikle kaçının. Eğer her şeye rağmen "2 Yaş Sendromu” ile başa çıkmakta zorlanırsanız, profesyonel yardım almaktan da çekinmeyin.